زمین لغزش سیمـــــــــــــــره


زمین لغزش سیمره بعنوان بزرگترین زمین لغزش بلوکی جهان

1. مقدمه

مطالعه علمی و جامع پدیده زمین لغزش در دنیای امروز از دیدگاههاي مختلف حائز اهمیت می باشد. زمین لغزش عبارت است از لغزش زمین در جهت شیب ویا سقوط یک توده سنگ ویا مخلوطی از سنگ وخاک است (شريعت جعفري 1375). همچنين زمین لغزش ها نشان دهنده یک رده از پدیده هايی هستند که به طور کلی تحت عنوان حرکات توده ای(حرکاتی که تحت تأثیر وزن توده اتفاق مي افتند) مطرح می شوند.

عوامل متعددی مانند ویژگی های زمین شناسی (لیتولوژی، میزان هوازدگی، عوامل ساختاری و لرزه خیزی)، شرایط هیدرولوژی و هیدروژئولوژی، وضعیت توپوگرافی، مورفولوژی و آب و هوا بر پایداری یک شیب تأثیر می گذارند و می توانند باعث ایجاد لغزش شوند (Shoaei & Qhayoumian 1998؛   (Angeli et al. 2004

پدیده زمین لغزش در جنوب غربي ايران زمين نسبتا فراوان بوده و در حوضه رسوبي زاگرس مي توان به سياه كوه، دنا، اشترانكوه، کبیرکوه و كوه منگشت (ايذه) اشاره نمود كه از اين نظر داراي سابقه و شهرت هستند (سيارپور و قبادي 1378). يكي از قديميترين و مهمترين اين پدیده ها، لغزش بزرگ سیمره (با وسعت 64 مايل) است كه در جنوب غربي پل دختر در دامنه شمال شرقي بزرگ تاقديس کبیرکوه به وقوع پيوسته است. اين زمین لغزش از نظر بزرگي قابل مقايسه با ساير نقاط نبوده و حتي در قياس با زمین لغزه هاي پامير، آلپ و كلاً خاورميانه بي همتا و بسيار شگفت انگيز است. بزرگ تاقديس هاي زاگرس نظير کبیرکوه در اثر چین خوردگي شديد ناشي از برخورد ورقه عربي به ورقه ايران با نرخ cm/year2 (Alavi 1991) با روند شمال غرب- جنوب شرق در منطقه وسيعي از جنوب غرب ايران گسترش يافته اند. ناپايداري تكتونيكي در اين محدوده، وجود لایه های آهک آسماری با شیب زیاد و قرار گرفتن آن بر روي طبقات نامقاوم، درز و شکاف های فراوان و سطوح لایه بندی بارز، خاستگاه بسیار مناسبی برای لغزش بوده و بسیاری از لغزش های بلوکی در محدوده ارتفاعات کبیرکوه (بویژه در منطقه ای مثل حوضه ی سیمره - حوالی درّه شهر) در سازند آسماری اتفاق افتاده اند. در اثر زمین لغزش بزرگ سیمره، ورقه بزرگي از سازند آسماری به طول 9 مايل و ضخامتي در حدود 1000 پا از يال کبیرکوه جدا شده و به طرف دامنه حركت كرده است (غضبان 1385). همچنين لغزش های تخته ای نيز در آهک های آسماری با شیب زیاد در کبیرکوه (ارتفاعات جنوب دره شهر) اتفاق افتاده اند. بر اساس برآوردهاي به عمل آمده، در حدود 5 مايل مكعب از آهک هاي آسماری به درون دره سيمره سرازير شده است و تنها يك حركت كاتاستروف و با شتاب بي سابقه قادر به جابجايي چنين حجمي از تخته سنگ ها به فاصله زياد بوده است (Watson & Wright 1969). مصالح لغزيده اين زمين لغزش در ابتدا بعنوان مورن مورد توجه قرار گرفت (De Morgan 1895)؛ ليكن بررسي هاي بعدي منشأ واقعي اين نهشته ها را هويدا كرد (Harrison & Falcon 1937؛Falcon & Harrison 1938). در اين مقاله به بررسي زمين شناسي اين زمين لغزش بزرگ كه اطلاعات كمي از آن در دسترس مي باشد و كمتر مورد توجه قرار گرفته و يك پديده نادر و بي نظير جهاني بوده (بهاروند 1387) خواهيم پرداخت به اين اميد كه هرچند ناقص ولي قابل استفاده برنامه ريزان استان لرستان وخصوصاً شهرستان پل دختر از نظر ژئوتوريسم و همچنين متخصصين و كارشناسان و اساتيد محترم باشد.