تکثير به وسيله ريزوم يا ساقه هاي زيرزميني :


اکثراً هنگام چرا در مراتع ساقه هاي گلدهنده يا ساقه هاي هوايي نبات به وسيله دام چريده مي شود و چنانچه در معرض چراي مفرط قرار گيرد کاملاً از بين مي رود. تکثير غيرجنسي يا تکثير نموي نباتات مراتع بيشتر به وسيله ريزوم انجام مي پذيرد. ريزوم داراي ذخيره مواد غذايي است که در خدمت مناسب مورد استفاده نبات قرار مي گيرد. توليد ساقه هاي هوايي از محل هاي مختلف ريزوم و تکثير به وسيله ريزوم در مراتع حائز اهميت فراواني است چه با دارا بودن ذخائر زياد در زماني که ساقه هاي هوايي مرتعي در معرض چراي مفرط قرار گرفته باشد عمل توليد مثل را در نبات انجام مي دهد. گياهاني که داراي ريشه هاي ريزوم دار هستند. داراي رشدي دو ساله و يا چند ساله هستند. چند نمونه از آنها را به عنوان نمونه معرفي مي کنيم :
1) ويژز (Agropron junceum)
2) چچم (lolium sp phalaris)
3) ولي چب (poa pratersis)


تکثير به وسيله ساقه هاي هوايي خزنده يا استوان :
در فصل زمستان و بهار که سطح خاک مرطوب است تکثير بعضي از نباتات علوفه اي مرتع به وسيله اين ساقه هاي هوايي خزنده صورت مي گيرد به عنوان نمونه مي توان از گياهاني چون :
1) شبدر سفيد (Trifolium repens)
2) مرغ (cynodon dactylon)
3) تمشک (Rubus sp)
4) نوعي بونو (Aeluropos) نام برد


تکثير به وسيله پياز :
جو پيازدار (Hordeum bulbsum) داراي ساقه هاي قطور زير زميني است که محتوي ذخائر غذايي فراواني است و موجب رشد و نمو نهال جديد مي گردد.

انواع نباتات مرتعي :
1) نباتات يکساله مراتع : به گياهاني اطلاق مي شود که پس از طي يک سال زراتي يا يک دوره رشد و نمو بعد از توليد بذر از بين مي روند. نباتات يکساله پاييز (زمستانه) آنهايي است که درپاييز شروع به رشد و نمو کرده و در طول زمستان فعاليت نموي خود را دنبال نموده و در اوايل يا اواسط بهار از بين مي روند و نباتات يکساله مراتع بهاره ( تابستانه ) برعکس نوع زمستانه – پاييزه عمل مي کنند.


گياهان با دوام کم : (Ephemerals)
گياهاني که داراي رشد سريع باشد و از نظر اندازه کوچک هستند و بزودي از بين مي روند مانند miniuartia picta , Holosteum umbellatum و ceratocep hallus falcatus

گياهان يکساله بهاره : (spring Annuals) رشد و نموي سريع نداشته و قبل از تابستان و يا در طول آن از بين مي روند . مانند شمعداني عطري، شنبليله، جو هرز، منداب

گياهان يکساله ديررس: (Late Annuals) رشد و نمو اين نباتات در طول مدت تابستان و پاييز ادامه داشته و اغلب داراي اندازه اي بزرگ مي باشند. مانند علف شور، سورمه صحرايي، وسمه ، فرفيون


گياهان يکساله خاردار spiny Annals : مانند نوعي گل گندم (centaurea phylloce phala) و کافشه (corthamus flarescens)


نباتات چند ساله مراتع : (perennials crops) به طوري که قبلاً اشاره شد اکثر نباتات چند ساله به وسيله ساقه هاي زيرزميني در خاک زنده مي ماند و معمولاً از طريق بذر و استولون و ريزوم تکثير مي گردد. اين نوع تکثير خود به خودي گياهان علوفه اي چند ساله مراتع از لحاظ مخارج احداث يا جلوگيري از خسارات و صدماتي که ممکن است در بعضي مواقع به وجود آيد کمک بزرگي به مرتع داري مي نمايد. به عنوان نمونه مي توان از آلاله ، لاله ، مورغا، چبر نام برد.


گياهان دسته اي دائمي : (cespitose pernnils) اين گياهان داراي تعدادي ساقه متراکم و دسته اي مي باشند . مانند زنبق و سمار تکمه اي .


گياهان دائمي خزنده : اين گياهان داراي فعاليت استون و ريزوم مي باشند و اغلب در زمين هاي زراعتي و دائر جزو فلسهاي هرز محسوب مي شوند مانند بلد گوشه، اويارسلام، تنوع


گياهان دائمي استولن دار : اين گياهان داراي ريشه و ساقه هاي خزنده روي زمين هستند مانند بونو، شبدر توت فرنگي


گياهان دائمي بدون مانند : اين گياهان چند ساله و بدون ساقه هاي کوتاه دارند مانند اسپرس و گون


گياهان دائمي ساقه گسترده : اين گياهان داراي ساقه هاي گسترده و پهن در سطح زمين هستند مثل پيچيک، ديو سفيد