معرفی برخی از گیاهان مرتعی و راهنمای کشت آنها
- Agropyron aucheri
گیاهی است ریزوم دار و بسیار خوشخوراک ولی تولید علوفه ی آن خیلی کم است . در شرایط طبیعی به خوبی رشد کرده و منطقه ی وسیعی را می پوشاند ولی نتیجه ی حاصل از بذر کاری رضایت بخش نبوده است . بذر این گیاه در عمق ۵/۱ سانتی متری خاک و به میزان ۶ کیلوگرم در هکتار می شود و حرارت های بین ۲۰- و +۴۰ درجه ی سانتی گراد را تحمل می کند .
۶- Agropyron tauri
این گیاه دایمی و بسیار مقاوم بوده و اذ آن جهت بذرکاری در مناطق سنگی و کوهستانی و خاکهای فرسایش یافته می توان استفاده نمود . دوره ی استفاده ی گیاه اوایل بهار می باشد . عمق مناسب کاشت ۵/۱ سانتی متر و میزان کاشت بذر ۶ کیلوگرم در هکتار می باشد . حرارت های ۲۰- تا ۳۸+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
۷- Agropyron trichophorum
گیاهی است با ارزش غذایی خوب و چون دارای ریزوم می باشد علاوه بر تولید علوفه برای حفاظت خاک نیز از آن استفاده می شود . گیاهی است که خشکی و گرمای زیاد خاکهای فقیر و قلیایی را تحمل می نماید . واریته ی اصلاح شده ی آن Topar معروف است . گیاهی است با ساقه های بلند و پر برگ که در ارتفاعات مختلف از سطح دریا رشد می کند . دوره ی بهره برداری آن بهار تا اواسط تابستان می باشد . عمق مناسب کاشت ۵/۱ سانتی متر و مقدار مناسب بذر جهت بذر کاری ۸ کیلو گرم در هکتار است . این گیاه حرارت های بین ۱۸- تا ۴۰ + درجه ی سانتی گراد را به خوبی تحمل می نماید .
۸- Agropyron elongatum
این گیاه نسبت به خشکی و قلیاییت خاک مقاومت زیادی دارد و در طول مدت تابستان و اوایل پاییز علف سبزی را برای تغذیه ی دام تولید می کند . به دلیل خنثی بودن ساقه و برگها زیاد خوشخوراک نبوده و ارزش غذایی آن نیز کم است . واریته ی اصلاح شده ی آن Alker نام دارد . عمق مناسب کاشت ۲ سانتی متر و مقدار بذر جهت بذرکاری ۱۰ کیلوگرم در هکتار است و حرارت های ۲۰- و ۴۰+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
۹- Arrhenatherum elatius
در خاکهای شنی به خوبی رشد می کند . گیاهی است خوشخوراک با ارزش غذایی نسبتا خوب که در اوایل بهار رشد کرده و قابل چرا می باشد . عمق مناسب کاشت ۵/۱ سانتی متر و میزان مناسب بذر ۶ کیلوگرم در هکتار است و حرارت های ۱۸- تا ۴۰+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
۱۰- Bromus tomentellus
گیاهی است قوی و دایمی با ریشه های متراکم و زیاد . این گیاه بسیار خوشخوراک بوده ولی معمولا پس از تشکیل بذر خشک می شود . این گیاه مخصوص مناطقی است مرتفع که دارای زمستان های خیلی سرد می باشد . قدرت جوانه زدن بذر این گیاه زیاد بوده و حتی در سالهایی که بهار به طور غیر طبیعی خشک است کشت آن موفقیت آمیز است . در مقابل چرای شدید دام مقاومت زیادی دارد . مقدار بذر برای بذرکاری ۸ کیلو گرم در هکتار و عمق مناسب کاشت ۵/۱ سانتی متر است . این گیاه سرمای ۲۲- و گرمای ۴۰+ درجه ی سانتی گراد را به خوبی تحمل می نماید .
11- Bromus cappadocicus
گیاهی است شبیه Bromus tomentellus که در ارتفاعات کمتر از ۱۰۰۰ متر از سطح دریا نیز رشد میکند . در اوایل بهار رشد کرده و علوفه ی آن قابل استفاده ی دام می باشد . بذر کاری آن به راحتی انجام می گیرد . شرایط کاشت و سایر خصوصیات آن عینا مشابه Bromus tomentellus می باشد .
۱۲- secale montanum
گونه ای است پر محصول که خوشخوراکی آن تا مرحله ی تشکیل خوشه ها خوب است . میزان تولید بذر آن سریع انجام می گیرد . در مناطق نسبتا خشک در ارتفاعات بین ۲۷۰۰-۱۱۰۰ متر از سطح دریا رشد می کند . عمق مناسب کاشت ۲ سانتی متر و میزان بذر جهت بذر کاری ۱۲کیلوگرم در هکتار است و حرارتهای ۲۰- و ۳۸+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
۱۳- secale cerremont
گونه ای است مقاوم به خشکی که از هیبرید Secale montanum و Secale cereale به دست آمده است . گیاهی است دایمی و مقاوم به سرما که تولید علوفه ی آن زیاد و در اوایل بهار قابل استفاده ی دام میباشد . عمق مناسب کاشت ۵/۲-۲ سانتی متر و میزان بذر برای بذرکاری ۱۵ کیلوگرم در هکتار است و حرارت های ۲۰- و ۳۸ + درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
۱۴- Elymus junceus
گیاهی است دایمی که تولید علوفه ی آن زیاد نمی باشد ولی به علت سبز بودن آن در طول مدت بهار و تابستان و گاهی پاییز گیاه مورد نظر دام خصوصا گوسفند می باشد . مواد پروتیینی این گیاه در طول مدت رویش تغییر زیادی نمی کند . مهمترین واریته ی آن Vinall نام دارد . عمق مناسب کاشت ۵/۱ -۱ سانتی متر و میزان بذر جهت بذر کاری ۶ کیلوگرم می باشد . این گیاه حرارتهای ۱۸- و ۳۸+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
۱۵- Elymus canadensis
کشت این گیاه در شرایط ۳۰۰ میلی متر بارندگی موفق بوده است . واریته ی معروف این گونه Mandan نام دارد . شرایط کشت و سایر خصوصیات آن شبیه Elymus junceus می باشد .
۱۶- Stipa barbata
دارای مناطق انتشار وسیعی در سراسر کشور می باشد . فقط در اراضی نمکی و شنی رشد نمی کند . بعضی از اکوتیپ های این گیاه در مناطقی که حدود ۱۰۰ میلی متر بارندگی دارند می روید در حالی که در برخی مناطق دیگر با بارندگی حدود ۱۰۰۰ میلی متر رشد می کند . برای بذر کاری در مناطق خشک و فرسایش یافته گیاه مناسبی می باشد . گیاهی است خوشخوراک که در بهار و اوایل تابستان مورد تغذیه ی دام قرار می گیرد . این گیاه قادر است حرارت های ۲۰ - و ۴۰ + درجه ی سانتی گراد را تحمل نماید . مناسب ترین عمق کاشت بذر ۱ سانتی متر و میزان مناسب بذر جهت بذر کاری ۴ کیلو گرم در هکتار است .
۱۷- (Hordeum fragile = (Psathyrostachys fragilis
گونه ای است مقاوم به خشکی و علوفه ی زیادی در اوایل بهار تولید می نماید . از نظر استفاده در برنامه های حفاظت خاک دارای ارزش خاصی است . تولید بذر در این گیاه خیلی کم و استقرار گیاه نیز به آسانی انجام نمی گیرد . خوشخوراکی این گیاه در مرحله ی قبل از تشکیل خوشه ها متوسط بوده و به تدریج کاسته می شود . این گیاه حرارت های ۲۰ - و ۳۸ + درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
18-Poterium sanguisorba
گیاهی است ازخانواذه ی رزاسه که قسمت اعظم سال سبز است . در شرایط 250 میلی لیتر بارندگی رشد می کند و در مقابل یخبندان و خشکی های طولانی مقاومت زیادی دارد . گیاهی است خوشخوراک با ارزش غذایی خوب در مناطقی با 350 تا 2700 متر ارتفاع از سطح دریا رشد کرده و قابل کشت می باشد . دوره ی بهره برداری این گیاه 4 تا 5 سال می باشد مقدار مناسب بذر جهت بذر کاری 10 کیلوگرم در هکتار و عمق مناسب کاشت 2-1/5 سانتی متر می باشد . این گیاه سرمای 20- و گرمای 38+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
19- Kochia prostara
گیاهی است از خانواده ی اسفناجیان ( chenopodiaceae ) که در طول بهار ، تابستان و پاییز برگهای آن سبز باقی می ماند . خوشخوراکی آن خوب بوده و بذر آن قدرت رویایی خود را به سرعت از دست می دهد . مقدار مناسب بذر از طریق بذر کاری مستقیم 2 کیلوگرم در هکتار و عمق مناسب کاشت 5/0 سانتی متر و از طریق نهال کاری باید 5/1-1 متر بین نهالها فاصله منظور گردد. این گیاه حرارت های 20- و 38+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
20- Meliotus officinalis ( شبدر شیرین )
گیاهی است دو ساله مقاوم به خشکی و سرما ، ماده ی سمس کومارین در این گیاه از خوشخوراکی آن می کاهد . بذر آن خود به خود می ریزد و نیازی به بذر کاری مجدد در سالهای بعد نیست . به عنوان کود سبز و یا در تناوب زراعی می توان از آن استفاده نمود . مناسب ترین عمق کاشت بذر این گیاه یک سانتی متر و میزان کاشت بذر 4 کیلوگرم در هکتار بوده و حرارت حداقل 20- و حداکثر 40+ درجه ی سانتی گراد را تحمل می نماید .
نویسنده وبلاگ وحید کاظمی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری می باشد.این وبلاگ در زمینه های مهندسی منابع طبیعی- کشاورزی-سنجش از دور و سایرعلوم مرتبط مطلب خواهد نوشت .لذا از بازدیدکنندگان گرامی دعوت می شود جهت غنی تر شدن این وبلاگ با نظرات ارزنده خودما را همراهی نمایند.گرفتن مطلب از این وبلاگ باذکر منبع مجاز است. با تشکر